ناتالی سارۆت رۆماننووسو شانۆنامە نووسو رەخنەگرو وتارنووسی فەرەنسی، وێڕای (ئالێن رۆب گریە، كلۆد سیمۆن، مارگرێت دۆراس و میشێل بۆتۆر)،بەپێشەنگەكانی رۆمانی نوێی فەرەنسی دەزانرێن، سارۆت روانینی نەریتیو كۆن بۆ پلات (گەڵاڵەی چیرۆك)و بەردەوامی كاتو دروستكردنی كەسایەتیو حیكایەتبێژی نایە لایەوەو هەر لەبەرهەمە سەرەتاییەكانییەوە، جەختی كردەوە لەسەر هەستو نەستی زەین.
هەرچەند ئەو نووسەرانەی كە ناویان لێبرا، وێڕای ژمارەیەكیتر لە نووسەران بە گشتی لەسەر ئەو باوەڕە بوون ئەو رۆمانانەی كە پلاتو ستراكتۆر بونیادوكارەكتەرێكی یەكدەستو ئاسانیان هەیەو خوێندنەوەیان ئاسانە هیچ نین جگە لەسەرقاڵییەكی خۆش، ئەو نووسەرانە هەركامەیان بە شێوەی تایبەتی خۆیان دەنووسن، سارۆت لە رۆمانی نوێدا هاوڕا نییە لەگەڵ ئابستراكتو پشت بەستن بە وەسفی تایبەتمەندییە دەرەكییەكانو زیاتر جەخت لەسەر جووڵەكانی ناوەوە دەكاتەوە.
ناتالیا چێرنیاك لە 18ی جولای 1900 لە شاری ئیوانڤا لە رووسیا لە دایكبووە، باوكی دۆكتۆرای كیمیای هەبووە و دایكی نووسەر بووە، دوو ساڵ دوای لەدایكبوونی ناتالیا، باوكو دایكی لەیەكتر جیابوونەوەو ناتالیاو دایكی روویانكردۆتەپاریس، ناتالیا لەوكاتە بەدواوە تا تەمەنی 6ساڵی، ساڵی دوو مانگ لە رووسیا بووەو مانگەكانیتری ساڵ لە پاریس بووە. ساڵی 1906 دایكی ناتالیا بۆ جاری دووەم لەگەڵ كەسێكی مێژوونووسدا چووەتە ژیانی هاوسەرییەوەو ناتالیا لە پێترێزبۆرگ گیرساوەتەوە،هەرلەو ماوەیەدا باوكیشی ژیانی هاوسەری پێك هێناوەو رۆیشتۆتە پاریسو لەوێ كۆمپانیای رەنگ دروستكردنی داناوە، ساڵی 1908 ناتالیای بردۆتە لای خۆی كە ئیتر لە فەرەنسا پێی دەوترا ناتالی، ناتالی لە 8ساڵی یەكەمی ژیانیدا بە هۆی هاتووچۆی بەردەوامی لە نێوان فەرەنساو روسیا هەردوو زمان بە تەواوی فێربووە، زڕدایكەكەی كە ژنێكی هەڵكەوتوو و تێگەیشتوو بووە فێری زمانی ئەڵمانیوئینگلیزی كرد، بەمبۆنەوە ناتالی سارۆت بەرهەمی نووسەرانێكی وەك (دۆستۆیۆفسكی، كافكا، جۆیس و ڤیرجیناڤۆڵفی ) بە زمانی یەكەم خوێندەوە، قوتابییەكی زۆر وریا بووەو ساڵی 1914 ئامادەیی تەواو كردووە، لە سۆربۆن دەستیكرد بەخوێندنی زمانی ئینگلیزی، دواتر بۆ خوێندنی ماستەر روویكردۆتە زانكۆی ئۆكسفۆرد دواتر لە كۆلێژی ئەدەبیاتی بەرلین كۆمەڵناسی خوێندووە، ساڵی 1922 رۆیشتە پاریسو لە زانكۆی پاریس خەریكی خوێندنی یاسا بوو ساڵی 1925 مافی پارێزەری پێدراوەو لەگەڵ ریمۆن سارۆت، هاوپۆلی لەكۆلێژی ماف زەواجی كرد، لە ژیانی هاوسەریاندا بوون بە خاوەنی سێ كچ ناتالی سارۆت لەساڵی 1925ەوە تا 1939 وەك پارێزەر خەریكی كاربووە.
ناتالی سارۆت حەزی لە نووسینو شیكردنەوەی رووداوەكانی ژیانی نەبووەو لە كتێبی منداڵیدا 1938 كە دەكرێت بڵێین ئۆتۆبایۆگرافییە، زیاتر پەرژاوەتە سەر باسكردن لە هەستەكانو وێناكان نەك گێڕانەوەی وردی رووداوەكانی ژیانی.
لە ساڵەكانی 1932 و 1933دا دوو پلات چیرۆكی كورتی نووسیوە كە هەندێ كەس وەك شیعری نەسری باسیان لێوەكردووە هەندێكیتریش بە چیرۆكی ئەزموونی ناویان لێناوە، ناوی ئەم نووسینانەی نا ترۆپیزمەكان(Tropisms). دواتر ئەم دوو پلاتەی لە یەكەم كتێبیدا گونجاندووەن كتێبەكە هەر بە ناوی ترۆپیزمەكان لەساڵی 1939 بڵاو بۆتەوەو تەنها یەك وتاری رەخنەیی لەسەر نووسرابوو، چاپوبڵاوكردنەوەی گالیمار كە ئامادە نەبوو ئەم كتێبەو كتێبی دواتری سارۆت(روخساری پیاوی نەناسراو) چاپ بكات، لە كتێبی سێهەمی بەدواوە، واتە لە مارترۆوەبووە بە بڵاوكەرەوەی تایبەتی بەرهەمەكانی سارۆت،سارتەر پێشەكییەكی لەسەر كتێبی (روخساری پیاوی نەناسراو) نووسیوەو بە كتێبێكی سەرلێشێونو "دژە رۆمان" ناوی لێبردووە.
وشەی ترۆپیزمی لە بایۆلۆجییەوە وەریگرتبوو و مانای جووڵەیەكە كە وەك پەرچەكردارێك دەردەكەوێت بەرامبەر بە جووڵێنەری دەرەكی، دەبێ بەهۆی ئەوەی بوونەوەری زیندوو یان بەشێك لە بوونەوەرە بەرەو ئاراستەیەكی دیاریكراو دەسووڕێت،دەربارەی بەكارهێنانی ئەم وشەیە لە ئەدەبدا سارۆت دەڵێت  "دەمەویست جووڵەیدەروونی دیاریكراو بخەمەڕوو، ئەو جوڵانەی كە لە مێژبوو سەرنجی رادەكێشام، ئەم جوڵانە كە بە تەواوی ئاگاداریان نیین، وەك هەستێكی زۆر خێرا و پێناسەهەڵنەگر دەخزێنە ناو سنوورەكانی وشیاری ئێمەوەو لە پشت جوڵەكانی دەستو سەروروخسارمان لەپشت ئەو وشانەوەی بەكاری دەبەینو ئەو هەستەی دەری دەبڕین، واتە هەموو ئەو شتانەی كە لێیان بەئاگاینو دەتوانین پێناسەیان بكەین دەشاردرێنەوە.
دوو بەرهەمی دواتری سارۆت رۆمان بوون، یەكیان روخساری پیاوی نەناسراو كە لەساڵی1948 كە بەهۆی پێشەكی سارتەرەوە- دەربارەی ئێگزێستانسیالیزم- سەرنجی زۆری بۆلای خۆی راكێشا، بەرهەمەكەیتری مارترۆ بوو.
سارتەر لە وەسفی رۆمانی سارۆتدا وەك "دژە رۆمان" دەڵێت "بەلای سارۆتەوە مرۆڤ كارەكتەر نییە، نە یەك توخمی چیرۆكێكەو نە بەرچاوترینو نە تەنانەت رایەڵەیەكە لە خوو و خەدەكان، رۆمانەكانی سارۆت هات چۆیەكی بەردەوامە لەنێوان پاژ و گشت دا، ئەو بە وێنەكێشانی بەردەوامی هیوابەخشی ئەو ژیانەی كە پشتی پێنابەسترێتو ماندووكەرە بە تەكنیكێك دەگات كە گەیشتن بە واقیعی مرۆڤایەتی راست لەبوونی ئەودا مومكینە".
لەڕوانگەی رۆمانی نەریتییەوە شتێكی تایبەت لەكتێبەكانی سارۆتدا روو نادات لە روخساری پیاوی نەناسراودا شاهیدی لە خۆنامۆبوونی ئەندامانی بنەماڵەیەكینو لە مارترۆدا هەتیوێك لەگەڵ بنەماڵەی نائاسایی مارترۆدا ئاشنا دەبێت.
سارۆت بەم دوو كتێبەیو بە كۆمەڵە وتارەكەی، چاخی بێباوەڕی 1963خۆی خستە ریزی پێشەنگەكانی رۆمانی نوێوە، ئەو رۆماننووسانەی كە هەموویان لە ژێر كاریگەری دۆستۆیۆفسكی، كافكا، جۆیس (بەتایبەت شەپۆلی زەین لە ئۆلیس)و رۆماننووسانی ئەمریكایی، جان دوس پاسوسو فاكنەر(بەتایبەت قیڕەو تووڕەیی)دابوون.
رۆمانی دواتری سارۆت شێوەئاسمان ساڵی 1959 چاپ و بڵاو بۆوە. هەرچەند وەك نموونەیەكی كلاسیكی رۆمانی نوێ پێشوازی لەم رۆمانە كرا، كەچی زیاتر لە چیرۆكەكانیتری ئەو پلات (گەلاَڵە)ی هەیە، دوای ئەوە سارۆت شانۆنامەو شانۆنامەی رادیۆییشی نووسی كە هاوكات لە رادیۆفەرانسە، ئەڵمانیا، سویسرا وڵاتانی سكاندیناوی بڵاو بۆوە، ناتالی سارۆت ئۆكتۆبەری 1999 ماڵئاوایی لە ژیان كردووە.
كلۆد مۆریاك دەربارەی سارۆت دەڵێت "تەنها نووسەرێكی زیندووە كە دوای پرۆست شتی جیددی نووسیوە"، بەمەشەوە "ُپییەر"  لەگەڵ ئەو هاوڕا نییەو دەڵێت "روخساری پیاوێكی نەناسراو كتێبێكی سەركەوتوو نەبوو  چاخی بەدگومانی پێشوازی زۆری لێكرا، ناتالی سارۆت كەسێكی زۆر وریا و هەڵكەوتەیە بەڵام بە ئەستەم دەكرێت بڵێین رۆماننوسێكی داهێنەرە".